cháy nhà lang bảo tàng không gian văn
hóa mường (hòa bình )
Hy vọng phục dựng nhà Lang
Sáng 27.10, Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường ra thông cáo báo chí thứ hai về vụ cháy tại bảo tàng này trước đó vài hôm, cho biết, mặc dù linh hồn của khu bảo tàng là ngôi nhà Lang (nhà của bậc quan cao cấp nhất trong xã hội Mường cổ xưa) đã bị cháy, song nhờ sự cấp cứu kịp thời, khiến đám cháy được cô lập, nên nhiều kiến trúc quan trọng khác trong khu bảo tàng vẫn còn nguyên vẹn.
Các kiến trúc còn nguyên gồm “Nhà Ậu” (đại diện tầng lớp trung lưu trong xã hội Mường cổ); “Nhà Noóc”, “Nhà Noóc trọi” (đại diện tầng lớp bình dân và cùng đinh nghèo khổ của xã hội Mường xưa), khu nhà trưng bày hiện vật của các nghề trong xã hội Mường (dệt vải, đánh cá, đi săn, làm nông nghiệp...); khu nhà sàn sáng tác cho các nghệ sĩ tạo hình đương đại; chùa Phượng; đền thờ thánh mẫu thượng ngàn của người Mường, vườn cây thuốc Mường, khu vườn đặt các tác phẩm mỹ thuật trong nước và quốc tế... Các công trình này vẫn đón nhận khách đến thăm ngay hôm sau vụ cháy.
Trong thông cáo, Giám đốc Bảo tàng Vũ Đức Hiếu cũng cho biết, đáng mừng là, “với những quan sát của các nghệ nhân cao tuổi rành nghề mộc và kiến trúc, thì nhà Lang chỉ bị cháy phần mái trên và đầu cột, còn phần cấu trúc gỗ ở đế sàn vẫn còn nguyên vẹn, đó là phần rường cột căn bản của công trình này chỉ bị xém phần ngoài vỏ, vẫn còn cơ phục dựng lại được”.
Tuy nhiên, “tổn hại của vụ hỏa hoạn với riêng bảo tàng và với di sản văn hóa các dân tộc VN nói chung là chưa thể đo đếm ngay được”, bởi tính độc nhất của ngôi nhà lang này. Đây là ngôi nhà nguyên bản, có tuổi đời hơn 100 năm, được bảo tàng mua lại của gia đình quan Lang nhà cụ Hà Thị Lợi (huyện Tân Lạc) và phục dựng trong không gian khu bảo tàng từ năm 2007, nhằm tái hiện cuộc sống, văn hóa của gia đình quan lang Mường xưa.
Luật sư Trương Anh Tú - đại diện cho Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường - cho biết, ngoài khu nhà, có khoảng 200 hiện vật có tuổi đời trên dưới 100 năm đã bị thiêu rụi, đồ đồng vón cục, đồ gốm vỡ hết, trong đó tiêu biểu là hệ thống cồng chiêng, các hiện vật đồng dùng hằng ngày như mâm, chậu; dàn súng kíp đi săn, nhiều bát đĩa bình gốm quý giá... mà bảo tàng sưu tập suốt 15 năm. Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Hòa Bình Bùi Ngọc Lâm, sau khi kiểm tra khu nhà Lang bị cháy, nói với Lao Động: “Thiệt hại ở đây không thể tính được bằng tiền”!
